Allah'ın insanda yansıması bir sevgi ceryanı ile beraber yürür. Yani ilâhi ceryan ruh aracılığı ile insana iletildikçe insanda bir sevgi dalgası doğar. Bu ilâhi ceryan yeni yansımalarla Allah'la kul arasındaki alış-verişi, evrenin en yüce san'atı haline gelir.
Bu sevgi alış-verişi bazan kulda Allah'ın tecellisini o kadar artırır ki; kulluk biter, kul bedeninde tamamiyle ilâhi tecelli kalır. Bu olaya tasavvufta Allah'da yok oluş (fenâfillah) denir. Ne var ki bu tecelli için nefsin tamamiyle yok olması, insanın kendinde varlık hissetmemesi gerekir. Zira Allah sevgisiyle yürüyen bu oluşla; insanın kendi varlığının evhamına kapılıp kendini ilâhlaştırması söz konusu değildir.
Burada kul yoktur, ilâhi tecelli vardır.
Hallacı Mansur «enel hak» (ben hak'kım) dediği zaman «sen ilahlık iddiasında bulundun, özür dile» dediler.
Hallacı Mansur: «O anda enel hak diyen gelsin dilesin» dedi.
Hz. Mevtana: «Eğer özür dilese kafir olurdu (Allah'ı inkar ederdi). Zira o anda ilahi tecelli vardı, sonradan konuşan normal kulluğa dönen Hallacı Mansur idi. Onun özür dilemesi tecelliyi değil kendisini var saymak olur ki bu küfürdür» diyerek bu inceliği açıklamıştır.
Bunun tam zıddı, Nemrut'un, Firavun'un kendini Allah ilân eden cüce mantığı ve nefisleridir. Burada ilâhi tecelli yoktur, onlardaki kişilik, sıradan bir kesret (çokluk) tepkisidir, yanılgıdır.
Kul, Allah'ı sevdiği nisbetle kendi varlığını terkeder. O'na yaklaştıkça kendi gölge varlığı küçülür. Ulaşınca da yok olur.
Tıpkı bir ışıktan uzakta duranın gölgesi gibi benlik, gurur önce çok büyüktür. Sevgiyle ona yaklaştıkça gölge küçülür ve o ışığa ulaşınca gölge biter.
Allah sevgisinin başlaması, yürümesi O'nunla aramızdaki nefs perdesinin aralanması, kalkması ile mümkündür (İnsan Bilinmezi kitabımızın nefs bölümü).
Bu ise çok güç bir mücadeleyle gerçekleşebilir. Çünkü nefs bizi'dayanılmaz bir ihtiras rüzgârı ile devamlı kendine çeker. Tüm insanları yenmek, sömürmek için kamçılar. Halbuki Allah'a giden yol sevgiden geçer ve sevgi insanları sevmekle başlar. Allah ceryanını çekebilmenin temel ilkesi insanları sevmektir. Mevlâna gibi. Yunus gibi. Allah'a iman iç güdüden çok daha güçlü bir kalp tutkusudur. Bu nedenle bilinmez bir istek gibi gönülde başlar. Akıldan doğan bir iman arzusu daima zaaflar taşır. Yürekten gelen iman ise gaybîdir. yani içden, bilinmeden ve şüphe etmeden doğan bir imandır.
Kalpde iman ışığının yansıması, Allah inancı ile, Allah sevgisi ve insan sevgisini aynı anda başlatır. İmanın gerçek iman mı, aldatıcı bir iman mı, olduğunun en kesin teşhisi bu kuraldan doğar.
Yani iman kalpde başlar ve yanında mutlaka Allah sevgisi ve insan sevgisi vardır (Bakara sûresi, 1 - 15. âyetler).
İnsana evrende yücelik kazandıran bu duygu; yani Allah inancı ve Allah sevgisi en üstün yanımmızdır. Bu yanımız yoksa o zaman çokluk aleminin herhangi bir noktasından farkımız kalmaz.
Kendine hayvandan ced arayanlara karşı çıkışımız bundandır.
İnsana bu yüce yanını öğreten, onu balçıktaki çıkmazdan kurtarıp kutsallaştıran, en yüce efendimiz sultanımızdır.
Bu nedenle Allah'a iman, yalnız basma yanamayan bir ateştir. Mutlaka efendimize iman ceryanı gerekmektedir.
Kalplerde tutuşan iman; kalpden kalbe sıçramak için özlem duyan bir tutkudur. O bir kez doğdu mu, manyetik bir etki gibi insanlara ulaşmak için koşar durur. İnsanlık sevgisinin temeli de budur.
Allah sevgisi öyle bir gerçektir ki, mutlaka O'nu seven sevgilerle aniden iletişim yapar.
Allah'ı en çok seven, sevebilen peygamber efendimiz ki, bir gönülde Allah'a iman, Allah sevgisi başlamışsa ilk
iletişimi efendimizdir.
Ve eğer Allah'a inandığınızı sanıyor ve O'nu sevmiyorsanız yanılıyorsunuz.
Ve eğer, Allah'a inanıp O'nu sevdiğinizi sanıyor efendimizi sevmiyorsanız yanılıyorsunuz.
Ve Allah ve Resulünü sevdiğinizi sanıyor insanları sevmiyorsanız, yanılıyorsunuz.
Ve Allah'a, Resulüne inanıyor, onları, sonra insanları seviyorsanız korkmayınız. Gerçekten mutlu ve kutlusunuz. İnsan kalbinin imza-i ilâhiyi taşıma sırrı, bu hikmetin damgasıdır.